De wereld lijkt steeds verder uit elkaar te vallen. Conflicten en rampen nemen niet af, integendeel, ze nemen toe. Naast de oorlog in Oekraïne in de afgelopen jaren zijn er overstromingsrampen in Myanmar en Vietnam en breidt de oorlog in het Midden-Oosten zich uit naar Libanon. Flinke orkanen ontregelen het leven van miljoenen Amerikanen.
De wereldgebeurtenissen zijn overweldigend en ik zou me het liefst afzonderen, vanwege een gevoel van machteloosheid. Niet meer naar het nieuws te kijken. Waar kan ik me nog aan vast houden? Wat kan me richting geven? Hoe moet ik denken over oorlog en geweld?
Ik ga te raden bij de Regel van onze heilige vader Benedictus. Wat beschrijft hij daar als basishouding?
En dan komt de vraag op, een vraag die me zowel intrigeert als verbijstert, waarom er in die Regel van Benedictus zo weinig gesproken over oorlog en geweld in de wereld? Je vindt er inderdaad veel over het verwelkomen van gasten van buitenaf, maar weinig over zaken van de grote, slechte wereld rondom de abdij, behalve om voorzichtig te zijn als je naar buiten gaat, en nog voorzichtiger als je terugkomt dat je niets van de buitenwereld meebrengt. Maar wat zijn de gedachten van Benedictus over geweld en geweldloosheid? Zeker de nadruk op het ontvangen van gasten, wie ze ook mogen zijn, is diep verbonden met geweldloze acceptatie en vertrouwen. Maar Benedictus zegt nooit precies wat zijn houding zou kunnen zijn tegenover de rest van de wereld.
Waarom zwijgt Benedictus daarover? Hij werd geboren in een tijd van onrust en volksverhuizingen. Aanvallen van de Hunnen, de Vandalen of de Germanen hingen steeds in de lucht. Waarom zegt hij niets over hoe je moet omgaan met oorlog en geweld?
Vern Kroening, een voormalige monnik die in de jaren zeventig overleed, werkte vlak voor zijn dood aan een artikel over ideale steden. Hij ontdekte dat mensen in de Renaissance vaak plattegronden en beschrijvingen maakten van denkbeeldige, utopische steden. Deze steden waren bedoeld als oases van vrede en rechtvaardigheid, waar een ideaal leven kon worden geleid. De steden weerspiegelden hun idealen in hun architectuur en functioneerden als autonome gemeenschappen. Vern's onderzoek bracht aan het licht dat middeleeuwse kloosters vaak als model dienden voor deze ideale steden.
Misschien heeft Benedictus daarom zo weinig expliciet geschreven over oorlog en geweldloosheid. Zijn visie op het klooster was er een van een plek waar mensen in volledige vrijheid konden leven, bevrijd van conflict en kwaad. Het klooster moest een plek zijn waar oorlogswapens, zoals zwaarden, werden omgesmeed tot gereedschap voor vrede, zoals ploegscharen. Het was bedoeld als een omgeving waar woede geen plaats zou hebben en waar jong en oud in liefde samenleefden. In het klooster zouden mensen elkaar verwelkomen alsof ze Christus zelf ontvingen, met bijzondere zorg voor de armen—een weerspiegeling van hoe het zal zijn in de hemelse stad.
Hoewel een klooster nooit de perfecte manifestatie van die hemelse stad kan zijn, weerspiegelt het wel deze idealen. Deze visie nodigt ons uit om stil te staan bij onze eigen omgeving. Hoe ziet ons "monastieke" leven thuis eruit?
Deze kloosteridealen kunnen ons ook inspireren in ons dagelijks leven, buiten de kloostermuren. Hoe kunnen wij van onze huizen kleine oases van vrede maken, waar liefde en zorg voor elkaar centraal staan? Misschien begint het met kleine stappen: tijd nemen voor stilte en gebed, een ruimte creëren voor rust en reflectie, of simpelweg aandacht besteden aan de mensen om ons heen, hen verwelkomen zoals we Christus zelf zouden verwelkomen. Het vraagt ook om moed om te vergeven, om in ons dagelijks leven de wapens van woede en onenigheid om te smeden tot werktuigen van vrede.
Laten we ons de vraag stellen: hoe kunnen wij, midden in de drukte en imperfectie van ons leven, getuigen zijn van die hemelse stad waar we naar verlangen? Misschien ligt het antwoord in het scheppen van ruimtes—hoe klein ook—waar de vrede van Christus kan groeien, zowel in onszelf als in onze relaties met anderen. Zo worden wij, net als de kloosters, kleine spiegels van een grotere hoop.
Comentarios